Là một người hâm mộ bóng đá, chắc hẳn khi nhắc đến công nghệ VAR trong các trận đấu cũng đều không thấy lạ lẫm. Công nghệ này đã tạo ra nhiều thay đổi quan trọng cho môn thể thao vua. Cùng Cakhia TV tìm hiểu chi tiết về VAR, khi nào nó được áp dụng và tác động của nó đến các trận bóng đá hiện đại nhé.
VAR là gì?
VAR (Video Assistant Referee) là hệ thống trọng tài video hỗ trợ được sử dụng trong bóng đá để giúp trọng tài chính đưa ra quyết định chính xác hơn. Hệ thống này được thiết kế để xem xét lại các tình huống quan trọng trong trận đấu thông qua công nghệ video, giúp giảm thiểu các sai sót từ trọng tài.
Hệ thống VAR bao gồm một đội ngũ trọng tài video (thường là 3-4 người) làm việc trong phòng điều khiển VAR. Họ liên tục theo dõi trận đấu qua nhiều màn hình và góc camera khác nhau, sẵn sàng hỗ trợ trọng tài chính khi cần.
Lịch sử ra đời của công nghệ VAR
Công nghệ VAR được thử nghiệm lần đầu vào năm 2016 trong các trận giao hữu quốc tế. Sau đó, nó được áp dụng chính thức tại World Cup 2018 ở Nga và dần dần được triển khai ở hầu hết các giải đấu lớn trên thế giới.
Tại các giải đấu hàng đầu như Ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga, và Champions League, VAR đã trở thành một phần không thể thiếu. Mỗi giải đấu có thể có những quy định riêng về cách sử dụng, nhưng về cơ bản chúng đều tuân theo các nguyên tắc chung do FIFA và IFAB (Hiệp hội Bóng đá Quốc tế) đề ra.
Khi nào thì được check VAR trong trận đấu?
Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất về VAR là việc khi nào thì công nghệ này được sử dụng. Theo quy định chính thức, VAR chỉ được áp dụng để kiểm tra 4 tình huống cụ thể trong trận đấu như sau:
Bàn thắng và các tình huống đã dẫn đã bàn thắng
- Dò tìm khả năng việt vị trong chuỗi diễn biến tấn công
- Phân tích hành vi chơi bóng bằng tay phi lý hợp của đội tấn công
- Xác nhận quả bóng đã vượt qua toàn bộ mặt phẳng vạch gôn
- Điều tra các vi phạm luật khác có thể ảnh hưởng đến kết quả của pha bóng
Tình huống phạt đền
Được sử dụng để xác nhận hoặc hủy bỏ quyết định phạt đền của trọng tài chính. Hệ thống này xem xét:
- Vị trí xảy ra lỗi (trong hay ngoài vòng cấm)
- Liệu có thực sự là lỗi hay không
- Ai là người phạm lỗi
- Liệu có phải là tình huống bóng chạm tay phạm luật không
Thẻ đỏ trực tiếp
VAR chỉ can thiệp vào các quyết định thẻ đỏ trực tiếp, không áp dụng cho thẻ vàng hoặc thẻ đỏ do nhận 2 thẻ vàng. Các tình huống được xem xét bao gồm:
- Các pha bóng nguy hiểm
- Hành vi bạo lực
- Cản phá cơ hội ghi bàn rõ ràng
Nhầm lẫn về danh tính cầu thủ
Trong trường hợp trọng tài chính phạt nhầm cầu thủ (ví dụ như rút thẻ cho người không phạm lỗi), có thể can thiệp để điều chỉnh quyết định.
Quy trình check VAR diễn ra như thế nào?
- Áp dụng trực tiếp thông tin từ VAR (thường với việt vị hoặc nhầm danh tính)
- Thực hiện “On-field Review” – xem lại màn hình bên đường biên (thường với các lỗi chủ quan)
- Bác bỏ khuyến nghị nếu trọng tài cho rằng quyết định ban đầu đã chính xác
Mặt tốt Và không tốt của công nghệ VAR hiện tại
Ưu điểm
- Tăng tính chính xác: Var giúp giảm thiểu các sai sót trọng tài, đảm bảo công bằng hơn trong trận đấu.
- Giảm thiểu các quyết định gây tranh cãi: Các tình huống quan trọng được xem xét kỹ lưỡng từ nhiều góc độ.
- Ngăn chặn hành vi phi thể thao: Cầu thủ có xu hướng cẩn trọng hơn khi biết rằng mọi hành động đều được giám sát.
Nhược điểm
- Gián đoạn nhịp độ trận đấu: Thời gian kiểm tra có thể làm giảm tính liên tục và hứng khởi của trận đấu.
- Tranh cãi về tính chủ quan: Dù có công nghệ hỗ trợ, nhiều quyết định vẫn mang tính chủ quan và gây tranh cãi.
- Làm mất đi yếu tố tự nhiên: Một số người cho rằng VAR làm giảm yếu tố bất ngờ và cảm xúc trong bóng đá.
VAR tại các giải đấu hàng đầu
Ngoại hạng Anh
Ngoại hạng Anh bắt đầu áp dụng công nghệ này từ mùa giải 2019-2020. Ban đầu, công nghệ này gặp nhiều chỉ trích vì cách triển khai và thời gian kiểm tra quá lâu. Tuy nhiên, qua các mùa giải, hệ thống đã được cải thiện đáng kể.
Theo thống kê từ PGMOL (Tổ chức Trọng tài Chuyên nghiệp), VAR đã cải thiện tỷ lệ quyết định chính xác trong Ngoại hạng Anh từ 82% lên 96%.
La Liga
La Liga của Tây Ban Nha đưa VAR vào sử dụng từ mùa giải 2018-2019. Giải đấu này được đánh giá là có cách triển khai chiến thuật hiệu quả với thời gian kiểm tra trung bình chỉ khoảng 80 giây/tình huống.
Bundesliga và Serie A
Bundesliga (Đức) và Serie A (Ý) là những giải đấu tiên phong trong việc áp dụng VAR từ mùa giải 2017-2018. Cả hai giải đấu này đều có hệ thống VAR phát triển với công nghệ 3D và AI hỗ trợ, giúp đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.
Những tình huống nổi bật tại Cakhia TV
Tại Cakhia TV, người hâm mộ có thể theo dõi các trận đấu với đầy đủ các tình huống quan trọng. Một số tình huống VAR đáng chú ý gần đây đã được phát sóng trên Cakhia TV bao gồm:
- Tình huống VAR hủy bàn thắng của Cristiano Ronaldo trong trận Manchester United gặp Brighton vì việt vị
- VAR xác nhận quả phạt đền cho Real Madrid trong trận El Clasico gặp Barcelona
- Tình huống xem xét thẻ đỏ cho Granit Xhaka của Arsenal trong trận gặp Liverpool
Người hâm mộ khi xem trực tiếp các trận đấu trên Cakhia TV sẽ được bình luận viên giải thích chi tiết về các quyết định VAR, giúp hiểu rõ hơn về luật và các quyết định của trọng tài.
Tương lai của công nghệ
Công nghệ VAR đang không ngừng được cải tiến nhằm khắc phục các nhược điểm hiện tại. Một số định hướng phát triển để toàn diện hơn trong tương lai bao gồm:
- VAR bán tự động: FIFA đã thử nghiệm hệ thống VAR bán tự động tại World Cup 2022, giúp rút ngắn thời gian kiểm tra xuống còn 25 giây.
- Công nghệ định vị cầu thủ: Sử dụng trí tuệ nhân tạo để xác định chính xác vị trí của cầu thủ, giúp đưa ra quyết định việt vị nhanh chóng và chính xác hơn.
- Minh bạch hóa quyết định: Nhiều giải đấu đang xem xét việc hiển thị quá trình ra quyết định trên màn hình lớn để khán giả hiểu rõ hơn.
Đọc thêm: Việt Vị Là Gì? Luật Bóng Đá Khiến Nhiều Người Hâm Mộ “Đau Đầu“
Kết luận
VAR đã tạo ra một cuộc cách mạng trong bóng đá hiện đại, giúp đảm bảo tính công bằng và chính xác trong các quyết định quan trọng. Mặc dù vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều xoay quay công nghệ này nhưng không thể phủ nhận rằng nó đã và đang trở thành một phần không thể thiếu của những giải bóng đá chuyên nghiệp.
