Chào anh em yêu bóng cả nước Giàng A Phò đây, người không thể nào vắng mặt ở những trận bóng đỉnh cao trên Cakhia TV. Hôm nay, tôi xin được giải thích về một luật bóng đá làm đau đầu biết bao nhiêu người hâm mộ – luật việt vị. Nhiều bạn coi bóng đá mãi mà vẫn lúng túng khi trọng tài cắt còi và giơ cờ báo hiệu tình huống này.
Việt vị là gì? Định nghĩa cơ bản nhưng nhiều người chưa biết
Việt vị, hay còn gọi là offside, là luật cơ bản trong bóng đá, nhưng lại khiến không ít người hâm mộ nhầm lẫn. Thực tế, liên đoàn bóng đá thế giới FIFA đã nhiều lần điều chỉnh luật này, càng khiến nó trở nên phức tạp hơn.
Đơn giản nhất, offside xảy ra khi một cầu thủ tấn công nhận bóng trong khi đứng gần khung thành đối phương hơn so với hậu vệ thứ hai của đội bạn tại thời điểm bóng được chuyền đi. Nghe dễ hiểu chưa? Nhưng chờ đã, còn nhiều điều cần lưu ý nữa đấy!
Theo luật bóng đá hiện hành một cầu thủ bị coi là việt vị khi:
- Bất kỳ bộ phận nào của đầu, cơ thể hoặc chân của cầu thủ này gần với đường biên ngang (thường là vạch vôi cuối sân) của đối phương hơn cả bóng và cầu thủ phòng ngự thứ hai của đội đối phương
- “Gần hơn” ở đây nghĩa là đứng gần khung thành đối phương hơn
Những tình huống không bị phạt việt vị mà nhiều người lầm tưởng
Ối giời ơi! Nhiều anh em cứ thấy cầu thủ đứng lẻ loi ở tuyến trên là hét ầm “việt vị rồi”, nhưng đâu phải lúc nào cũng thế. Có những trường hợp cầu thủ đứng ở vị trí việt vị nhưng không bị phạt. Hãy cùng Giàng A Phò điểm qua nhé:
- Cầu thủ không tham gia vào pha bóng – Nếu cầu thủ đứng ở vị trí việt vị nhưng không ảnh hưởng đến trận đấu, không gây xao nhãng đối thủ, thì không bị phạt.
- Nhận bóng trực tiếp từ phát bóng góc – Anh em ơi, khi phạt góc, cầu thủ có thể đứng bất cứ đâu mà không bị việt vị. Hiểu chưa?
- Nhận bóng từ ném biên – Tương tự như phạt góc, ném biên cũng không áp dụng luật việt vị.
- Nhận bóng từ thủ môn đá phát bóng từ vùng 5m50 – Cái này trọng tài nào cũng phải biết!
- Khi cầu thủ đó nhận bóng từ đối phương chủ động chuyền về – Chú ý là đối phương phải “chủ động” chứ không phải bị phản xạ bật bóng không kiểm soát được.
Lịch sử thay đổi qua các thời kỳ
Trời đất ơi! Luật việt vị đã trải qua biết bao thay đổi từ khi ra đời vào thế kỷ 19. Ban đầu, luật rất đơn giản: cầu thủ không được đứng trước bóng khi tấn công. Nhưng sau đó, nó trở nên phức tạp hơn rất nhiều.
Những thay đổi của luật này
- 1866: Luật việt vị đầu tiên được đưa ra, yêu cầu phải có ít nhất 3 cầu thủ đối phương ở phía trước.
- 1925: Số lượng cầu thủ đối phương giảm xuống còn 2 (thường là 1 thủ môn và 1 hậu vệ).
- 1990: Luật được sửa đổi để cầu thủ đứng ngang hàng với hậu vệ thứ hai không bị coi là việt vị.
- 2005: FIFA làm rõ định nghĩa về “ảnh hưởng đến trận đấu” và “lợi thế từ vị trí việt vị”.
- 2016: Thay đổi quan trọng khi IFAB (Hội đồng Luật Bóng đá Quốc tế) quy định việt vị tính cả khi bóng chạm vào bất kỳ bộ phận nào của cơ thể mà cầu thủ có thể hợp pháp ghi bàn.
- 2021: Cập nhật mới nhất, xác định rõ việc sử dụng cánh tay/bàn tay trong đánh giá việt vị, chỉ tính từ nách trở xuống.
VAR và tranh cãi không hồi kết về việt vị
Tin được không Công nghệ VAR ra đời hứa hẹn giải quyết mọi tranh cãi về việt vị, nhưng ai dè lại tạo ra cả “núi” tranh cãi mới. Các anh em có thấy vậy không?
Khi VAR soi từng centimet, từng milimet của cơ thể cầu thủ để xác định việt vị, nhiều người hâm mộ phàn nàn rằng điều này đi ngược lại tinh thần của luật. Một cầu thủ bị phạt việt vị chỉ vì mũi giày, đầu gối hay vai nhô ra vài centimet so với hậu vệ – điều mà trọng tài biên không thể nào nhìn thấy bằng mắt thường.
“Bẫy việt vị” Chiến thuật thông minh hay mạo hiểm?
Nói đến bẫy offside mà không nhắc đến “bẫy việt vị” thì quả là thiếu sót. “Bẫy việt vị” là gì? Đây là chiến thuật phòng ngự khi toàn bộ hàng thủ đồng loạt di chuyển lên cao, tạo tình huống khiến các cầu thủ tấn công rơi vào thế việt vị.
AC Milan dưới thời Arrigo Sacchi, Ajax của Louis van Gaal và Arsenal dưới sự dẫn dắt của Arsène Wenger là những đội bóng nổi tiếng với chiến thuật này. Đặc biệt là Arsenal với hàng thủ led by Tony Adams thực hiện bẫy việt vị gần như hoàn hảo, khiến vô số tiền đạo đẳng cấp phải “méo mặt”.
Tuy nhiên, bẫy việt vị cũng là con dao hai lưỡi. Nếu chỉ một cầu thủ không di chuyển đồng bộ, cả hàng thủ có thể bị đối phương xé toang dễ dàng. Các bạn có còn nhớ pha bóng Gareth Bale xé nát hàng thủ Barcelona tại Copa del Rey 2014 không? Nếu thực hiện sai, việc tạo bẫy có thể trở thành thảm họa!
Làm sao để hiểu đúng luật việt vị khi xem bóng đá?
Để hiểu rõ luật việt vị, Giàng A Phò xin mách anh em vài điểm cần lưu ý khi xem bóng trên Cà khịa
- Thời điểm chuyền bóng là yếu tố quyết định – Việt vị được xác định tại thời điểm bóng được chuyền đi, không phải khi cầu thủ nhận được bóng.
- Vị trí của hậu vệ thứ hai là mốc tham chiếu chính – Thông thường, đây là hậu vệ đứng gần cuối sân nhất (vì thủ môn được tính là người thứ nhất).
- Góc quay camera có thể gây hiểu lầm – Các góc quay từ trên cao hoặc từ một bên sân đôi khi tạo ra ảo giác về vị trí thực của cầu thủ.
- Yếu tố “tham gia vào pha bóng” rất quan trọng – Một cầu thủ dù đứng ở vị trí việt vị nhưng nếu không tham gia vào pha bóng thì không bị coi là phạm lỗi.
- Các tình huống ngoại lệ cần ghi nhớ – Không có việt vị trong các tình huống phạt góc, ném biên và đá phát bóng từ vùng cấm địa (khu vực 5m50).
Kết luận: Offside – Cơ Bản Nhưng Luôn Phức Tạp
Việt vị là một trong những luật cơ bản nhất của bóng đá, nhưng cũng là luật gây tranh cãi nhiều nhất. Dù đã trải qua nhiều thay đổi, luật này vẫn liên tục được điều chỉnh để phù hợp với sự phát triển của môn thể thao vua.
Trên live Cakhia TV, tôi – Giàng A Phò và các đồng nghiệp luôn cố gắng giải thích rõ ràng nhất về các tình huống việt vị để các bạn không bị bối rối. Bóng đá là niềm vui, là đam mê, đừng để những tranh cãi về luật lệ làm mất đi cảm xúc của anh em khi xem trận đấu.
Đây là Giàng A Phò, chúc các bạn có những phút giây thư giãn tuyệt vời khi xem bóng đá trên Cà khịa TV! Hẹn gặp lại các bạn trong các bình luận trận đấu sắp tới nhé.
Xem thêm =>> Tổng hợp thuật ngữ bóng đá cơ bản tại Cakhia TV
